Tijdens je leven maak je vele verschillende en nieuwe vriendschappen. Toch als je nu terug denkt aan al die vriendschappen die ooit hebben bestaan, zal je merken dat veel van deze vriendschappen momenteel niet op de voorgrond staan, of zelfs zijn beëindigd. Dit kan geleidelijk zijn verlopen, of misschien wel met een flinke ruzie. Ongeacht de wijze waarop een vriendschap verbroken is, kan dit soms een (klein) rouwproces met zich meebrengen.
Volgens psychologen zijn er meerdere theorieën over hoe en waarom mensen vriendschappen met elkaar ontwikkelen. Een belangrijk voorbeeld hiervan is het nabijheidseffect. Deze theorie stelt dat mensen bevriend raken met de personen die het dichtst bij hen zijn. Denk maar eens terug aan de basisschool, waarschijnlijk was je vriendjes met de kinderen die naast je zaten of dichtbij in het groepje.
Een verklaring die hiervoor gegeven is het mere exposure effect. Simpelweg: Hoe vaker je iemand of iets ziet, hoe leuker je het vindt. Dit werkt ook zo met mensen, hoe vaker je iemand ziet, hoe leuker je iemand vindt.
Natuurlijk heeft alles een maximum, dus op gegeven moment kun je elkaar ook te veel zien. Dus overmatige blootstelling aan iets of iemand, kan juist een negatief effect hebben. Denk hierbij aan een liedje dat je eerst helemaal fantastisch vindt, vervolgens beluister je het een tijd ontzettend veel, en daarna wil je het eigenlijk niet meer horen.
Het klinkt niet aardig, maar helaas is het wel een beetje waar. Zoals hierboven beschreven staat bij het nabijheidseffect, werkt het helaas ook andersom. Wanneer je mensen minder ziet (er ontstaat meer afstand), zal de vriendschap ook langzaam afnemen. De verklaring hiervoor lijkt te zijn dat korte-afstandrelaties meer beloning geven dan relaties op langere afstand. Dit klinkt misschien voor de hand liggend wanneer het iemand betreft die naar een ander land verhuist, maar deze theorie werkt relatief. Dus wanneer je in verhouding meer moeite moet doen voor iemand (of meer afstand af moet leggen), kan dit hetzelfde effect hebben.
Natuurlijk gaat dit “uit het oog, uit het hart” niet altijd op. Soms kunnen vriendschappen zo sterk zijn, dat de afstand of moeite die we erin moeten stoppen ons niet meer uit maakt.
Zoals eerder gezegd gaat een vriendschap soms dus heel geleidelijk voorbij. Je hebt minder tijd voor elkaar en ziet elkaar steeds minder. Wanneer dit van beide kanten ongeveer met dezelfde ‘snelheid’ gaat, is er niks aan de hand en zal de vriendschap langzaam verwateren, zoals iedereen dat noemt. Wanneer echter maar één iemand minder tijd lijkt te hebben voor het onderhouden van de vriendschap, dan kan dit ervoor zorgen dat de ander zich gekwetst voelt.
Toch kunnen er in sommige situaties ook flinke ruzies ontstaan doordat er in korte tijd iemand heel erg gekwetst wordt. Dit zorgt er logischerwijs voor dat een vriendschap veel abrupter tot een eind komt.
Merk je nou zelf dat je er moeite mee hebt dat bepaalde vriendschappen zijn beëindigd en vind je het lastig hier zelf uit te komen? Dan kan het goed zijn eens contact op te nemen met een van de praktijken van Direct-relatietherapie!
Geschreven door Shirley Arfman, psycholoog
