Jaloezie, een vervelend en machteloos gevoel waar iedereen wel eens mee in aanraking komt. Vaak ontstaat het uit angst om de ander te verliezen en is het van tijdelijke aard. Als dit gevoel echter langer standhoudt, kan het impulsieve en obsessieve gedragingen veroorzaken, die de kwaliteit van de relatie doen verminderen. Wat doe je als je ziekelijk jaloers bent en jullie relatie eraan lijdt?
Jaloezie brengt gevoelens van pijn, onzekerheid, wantrouwen en woede met zich mee. Deze nare gevoelens kunnen het gevolg zijn van een laag zelfbeeld en onzekerheid. Maar ook een neurotische persoonlijkheid en afhankelijkheid van de partner kunnen voor jaloerse gevoelens zorgen. Een jaloers persoon leeft in constante angst om verlaten te worden en niet goed genoeg te zijn voor zijn of haar partner. Ook bestaat er de angst dat de ander vreemd zal gaan.
Er kan onderscheid gemaakt worden tussen rationele en irrationele jaloezie. Bij rationele jaloezie bestaat er een duidelijke reden om jaloers te zijn. Bijvoorbeeld als er dreiging bestaat dat je partner vreemdgaat. Evolutionaire psychologen zien het voordeel van rationele jaloezie in, omdat dit gevoel er op duidt dat je je partner niet kwijt wilt raken.Ā Irrationele jaloezie is de soort jaloezie die naar voren komt als er geen daadwerkelijke dreiging voor de relatie aanwezig is. Maar wat als deze irrationele jaloerse gevoelens te extreem worden?
Op het moment dat een persoon extreem jaloers is, kunnen we spreken van het Othello syndroom of pathologische jaloezie. Deze wordt gekenmerkt door het beschuldigen van de partner van ontrouw op basis van irrationele jaloezie. Deze personen hebben vaak last van waanideeƫn die als waarheid worden beschouwd. Ook kunnen ze last hebben van obsessieve jaloerse gedachten, die kunnen leiden tot compulsief gedrag. Compulsief gedrag kan bijvoorbeeld bestaan uit het checken van je partners e-mail of WhatsApp berichtjes. Ook kunnen situaties verkeerd worden opgevat of uit hun verband worden gehaald. Zelfs door een kleine aanwijzing, zoals het glimlachen naar een ander persoon, kan de jaloerse partner helemaal van streek raken.
Pathologische jaloezie kan ontstaan door traumaās uit het verleden, bijvoorbeeld uit eerdere relaties of doordat een van je ouders is vreemdgegaan. Ook kan het ontstaan door een slechte band met de ouders. Tevens zijn onzekerheid en angst twee belangrijke factoren die bijdragen aan irrationele jaloezie.
De jaloerse gedachten zorgen ervoor dat de stresshormonen overuren draaien. Dit kan lichamelijke klachten tot gevolg hebben als hoofdpijn, spierpijn, duizeligheid en spijsverteringsklachten. Deze stresshormonen verklaren ook een deel van de waanideeƫn en kunnen leiden tot paniekaanvallen. Deze waanideeƫn en paniekaanvallen kunnen een grote impact hebben op het (sociale) leven en op de relatie.
Een beetje jaloezie in een relatie kan geen kwaad, het duidt namelijk op het belang van de relatie. Echter kunnen de jaloerse gevoelens zo hoog oplopen dat het kan resulteren in ruzies of zelfs lichamelijk geweld. Probeer open en duidelijk met elkaar te communiceren over elkaars gevoelens. Daarnaast kun je proberen de ander meer zelfvertrouwen te geven en te blijven relativeren.
Geschreven door Ilse Betten, psycholoog in opleiding
